Dzisiaj przypada Dzień Kalevali, Dzień Kultury Fińskiej. To i u mnie na blogu króciutko😉

Kalevala, mówiąc pokrótce to poemat epicki (coś jak nasz Pan Tadeusz) składający się z pieśni ludowych popularnych na terenach Finlandii, Estonii i Karelii. Pieśni zostały zebrane przez Eliasa Lönnrota w XIXw i przetłumaczone na wiele języków. Na język polski było również kilka tłumaczeń, ostatnie z 1998 Jerzego Litwiniuka, i zarazem pierwsze przełożone bezpośrednio z oryginału. Wcześniejsze przekłady były z innych języków (np. niemieckiego) na język polski.

 O treści Kalewali można poczytać po polsku tutaj. Każdy z poematów nazywa się ”runo” czyli poemat/wiersz.

Fragment runo XV w przekładnie Jerzego Litwiniuka

Pszczółka uniosła się z ziemi, miodoskrzydła sponad kępy

I polatywała zwinnie, trzepotała skrzydełkami

Dookoła czapy księżyca, skrajem słońca wędrowała,

Na ramieniu Niedźwiedzicy, ponad grzbietem siedmiogwiezdnej,

Do piwnic Stwórcy wleciała, do komór Wszechmogącego

a to oryginał:

Mehiläinen maasta nousi, simasiipi mättähältä;

jopa lenti löyhytteli, pienin siivin siuotteli.

Lenti kuun keheä myöten, päivän päärmettä samosi,

otavaisten olkapäitse, seitsentähtyen selitse:

lenti Luojan kellarihin, kamarihin kaikkivallan.

A moja przygoda z kulturą fińską zaczęła się kiedy moja bratowa (pozdrawiam Kasiu!) użyczyła mojej córce pewną książkę… Mam ją do dziś choć obiecałam zwrócić. Kiedyś więc pewnie wróci do Krakowa. Mowa o Zachariasz Topelius Sampo Lappelill w przekładzie Janiny Porazińskiej z 1986 r. (aczkolwiek Porazińska opracowała ją w 1958 r.) Książka ta właśnie jest zbiorem opowiadań dla dzieci na podstawie Kalevali. Poniżej fragment przedsłowia 😊

A tutaj fragment o Väinämöinen, czyli po polsku jak widać Vejnemeinen 😏

Co ciekawe, postać Gandalfa z Mitologii Śródziemia J.R.R. Tolkiena wzorowana była na głównym bohaterze Kalevali, czarodzieju, mędrcu, pieśniarzu imieniem Väinämöinen.

O Kalevali na YLE

No i na koniec parę słówek:

kansalliseepos – epos narodowy
liputuspäivä – dzień kiedy flaga jest na maszcie
karkausvuosi – rok przestępny
Kalevala on kulttuurin kivijalka – Kalevala jest fundamentem kultury.
tarina – historia
kansanlaulu – pieśń ludowa
tietäjä – mędrzec